اثرات روانی


اگر افراد تشویق شوند تا از محل زندگی‌شان خرید کنند و در همانجا کار کنند، اثرات روانی بدی مثل افسردگی و تنهایی به‌وجود می آید. در بعضی از کشورها، این طبیعی است که بچه ها در خانه از طریق فناوری اطلاعات به مدرسه بروند، اما فقدان تماس و ارتباط اجتماعی می تواند توسعه‌های اخلاقی، شناختی و اجتماعی شان را آسیب بزند.


تشویش اطلاعاتی


یکی از تاثیرات منفی عصر اطلاعات اضطراب یا تشویش اطلاعاتی است.


دیگر اشکال تشویش اطلاعاتی عبارتند از:


1 - تشویش در مورد ناتواناییهایمان در نگهداری حجم داده ها.


2 - تشویش در مورد کیفیت اطلاعات در دسترس بر روی وب. این اطلاعات اغلب به روز نیستند و ناقص هستند.


3 - منابع «برخط» زیاد.


4 - تشویش در مورد اینکه خیلی خوب آگاهی داده نمی شود یا خیلی دیر آگاهی داده می شود.


بین 60 تا 80 در صد افرادی که اطلاعات خاصی را بر روی وب جستجو می کنند، نمی توانند آنچه را که می خواهند پیدا کنند. این مسئله همچنین بر تشویش اطلاعات می افزاید. زیرا هنگامی که داده ها خیلی زیاد باشند، تفاوت بین داده و اطلاعات و حقیقت و دانش، مبهم می شود. برای برخی کاربران اینترنت، تشویش از حجم بیش از اندازه اطلاعات ناشی می شود که ممکن است بی خوابی، خواب کم یا ناکافی را موجب شود.


تاثیر بر ایمنی و سلامتی


رایانه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی بخشی از محیط شغل هستند که ممکن است به‌طور معکوسی بر ایمنی و سلامتی افراد اثر بگذارند. در ادامه این اثرات را مطرح می کنیم:


الف - استرس شغلی


افزایش در حجم کار و یا مسئولیتها می تواند استرس شغلی را افزایش دهد.اگرچه رایانه ای کردن به سازمانها به وسیله افزایش بهره وری سود می رساند، همچنین موجب افزایش حجم کاری نیز می شود. برخی کارکنان احساس می کنند که در حجم بیشتری از کار غوطه ور شده اند و احساس تشویش در مورد شغل و عملکردشان می‌کنند. این احساسات تشویش می تواند به طور معکوسی بر بهره وری کارکنان تاثیر بگذارد. مدیران می توانند به وسیله توزیع مجدد حجم کار میان تعداد بیشتری از کارکنان استرس شغلی ناشی از این مسئله را کاهش دهند.


ب - نمایش تصویری


ظهور ترمینال‌های نمایش تصویری می‌تواند بر بینایی افراد تاثیر منفی بگذارد.


ج - آسیبهای ناشی از فشار کارهای تکراری

یکی ازدیگر خطرات بالقوه ایمنی و سلامت، آسیبهای ناشی از فشار کارهای تکراری مثل کمر درد، کشش ماهیچه در مچ دست و انگشتهاست که این نوع از آسیبها مربوط به استفاده بلند مدت از صفحه کلید است.





اجتماع و فناوری اطلاعات


تاثیرات اجتماعی فناوری اطلاعات می‌تواند خیلی گسترده و وسیع باشد. این بخش چندین تاثیر نمایان را بررسی می‌کند:


فرصتهایی برای افرادمعلول


انسجام تکنولوژی‌های هوش مصنوعی مثل تشخیص بصری وگفتاری در درون کامپیوترها و بویژه در درون سیستمهای اطلاعاتی وب محور، می تواند فرصتهای استخدام جدیدی را برای افراد معلول ایجاد کند.برای مثال آنهایی که نمی‌توانند تایپ کنند قادر هستند تا از کیبورد صـــــدایی ( Voice-Operated) استفاده کنند و آنهایی که نمی توانند مسافرت کنند، می توانند در خانه کار کنند.


پیشرفتهایی در حفظ سلامتی


فناوری اطلاعات پیشرفتهای مهمی در حفظ سلامتی در دامنه ای از تشخیص بهتر و سریعتر تا تحقیق و توسعه داروهای جدید، برای مراقبت دقیقتر بیماران بد حال داشته است.





مبارزه با جرائم دیگر و کاربردها


کاربردهای کامپیوتر می تواند به راههای مختلف به جوامع سود برساند. در اینجا به برخی از این کاربردها اشاره می شود. برای مثال:


_ هشداردهنده‌های الکترونیک و کامپیوترها از حجم ترافیک در برخی شهرها می‌کاهند.


_ تصویر پردازی الکترونیک توان جستجو برای بچه های گم شده را ارتقا می دهد.





نتیجه گیری


با توجه به موضوعات مطرح شده درنوشتار حاضر ،می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که فناوری اطلاعات بر تمامی ابعاد و جوانب سازمانها تاثیرات شگرفی می‌گذارد و مدیران سازمانها جهت اداره کارا و اثربخش سازمان ملزم به توجه به مسائل مرتبط با فناوری اطلاعات هستند. چه در غیر اینصورت محکوم به فنایند. در مورد تاثیر فناوری اطلاعات بر جامعه نیز ‌باید اذعان داشت که فناوری اطلاعات با خود فرصتها و تهدیدات بی‌شماری را به همراه آورده است. نهایتا اینکه افراد جامعه نیز به عنوان عنصری از جوامع و سازمانها به شدت تحت تاثیر فناوری اطلاعات قرار دارند.





منابع و ماخذ


1- لادون،کنث، نظامهای اطلاعات مدیریت ،ترجمه رضایی نژاد،انتشارات رسا،چاپ ششم.1384


2- الوانی و تیمور نژاد،سیستمهای اطلاعات مدیریت، انتشارات نرم افزاری هامون،چاپ اول،1385


3- مومنی، هوشنگ ، مدیریت فناوریهای ارتباطات و اطلاعات، مرکز نشر دانشگاهی،ژاپ اول،1380





4- Harris,L.R”Artificial Intelligence:a new dimension of softworld,1980


5 -Ahitur,N.And,s.Neuman.”principles Of Information Systems For”.WCB,1990.

عنوان مقاله: بیانیه های ماموریت و اینترنت


مولف/مترجم: مترجم فرشید محمد زاده


موضوع: فناوری اطلاعاتit


سال انتشار(میلادی):2003


وضعیت: تمام متن


منبع: ماهنامه تدبیر-سال چهاردهم-شماره137





چکیده:


درحالی که شرکتهای زیادی سایت های اینترنتی خود را توسعه بخشیده اند اما تعداد بسیار کمـــــی از آنها دریافته اند که چگـــــونه می توانند با استفاده از سایت های خود، اطلاعات مربوط به استراتژی های کسب و کار را در اختیار ذینفعان بنگاه قرار دهند. مطالعه حاضر نشــان می دهد که شرکتهای معظم اروپایی، ژاپنی و آمریکایی به چه میزان، رسالتهای استراتژیک و بیانیه های ماموریت خــــــــود را در وب سایت هایشان منعکس کرده اند. نتــایج نشان می دهد که 66/7 درصد سایت های شرکتهای اروپایی، 50 درصد سایتهای شرکتهای ژاپنی و 66/3 درصد سایتهای شرکتهای آمریکایی به این محتوا پرداخته اند. مع الوصف، کمتر از 10 درصد شرکتهای موردمطالعه بدون درنظر گرفتن منطقه جغرافیایی آنها، در صفحات مربوط به مشتریـــــان، کارکنان، سرمایه گذاران یا عرضه کنندگان سایتهای خود، این محتوا را لحاظ کرده اند.





مقدمه


تمامی شرکتهای بزرگ دنیا در اینترنت وب سایتی را راه اندازی کرده اند. اما تعداد کمی از این شرکتها می دانند که چگونه استراتـــــژی های کسب و کار، خصوصاً بیانیه های ماموریت خود را با استفاده از وب سایت هایشان منعکس کنند. درحال حاضر، اطلاعات مربوط به استراتژی های کسب و کار یا بیانیه های ماموریت به عاملی حیاتی تبدیل شده است. چرا که از دهه 1980 به بعد شرکتها برای اینکه بتوانند با ذینفعان خود رابطه برقرار کنند به این اطلاعات کلیدی، متکی هستند. محققان فراوانی نشان داده اند که بیانیه ماموریت بنگاه می تواند مقاصد، اهداف، محصولات، بازارها و ماهیت فلسفی سازمان را به عموم مخاطبان عرضه کند. منــافع چنین بیانیه هایی در تحقیقات زیادی موردتوجه قرار گرفته است و اعتقاد بر این است که تمامی شرکتها باید یک بیانیه مربوط به خود داشته باشند. می توان ادعا کرد که بیانیه ها، نوعی ابزار مدیریتی هستند.


مطالعاتی که توسط شرکتهای معتبر مدیریت نظیرbain&co صورت گرفته نشان می دهد که 90 درصد از 500 شرکت برتر نشریه فورچون دارای بیانیه ماموریت هستند.


در سالهای اخیر، بنگاهها به اهمیت بیانیه ها پی برده اند. رشد و توسعه شبکه جهانی وب و توانمندی بنگاهها در توسعه وب سایت های جامع، باعث شده که شرکتهای معظم دنیا بدون توجه به مختصات جغرافیایی خود سعی کنند با بهینه سازی سایت های اینترنتی، مخاطبان و ذینفعان را از رسالتهای خود مطلع کنند. این کار عموماً به سه دلیل انجـــام می شــود: اول، وب سایت های شرکتهای چندملیتی محتوای مشابهی دارد، چرا که این شرکتها سعی می کنند تا آنجا که می توانند مخاطبان مشابهی را از سرتاسر جهان ردگیری کنند. می توان دید که شرکتهای اروپایی، سرمایه گذاران را از سایر نقاط جهان جستجو می کنند. دوم، محققان نهادگرا معتقدند زمانی که بنگاهها سایت های اینترنتی خود را طراحی می کنند به نوعی از بنگاههای پیشرو دنباله روی می کنند؛ فرضاً به جای اینکه ساخت جدیدی را در طراحی سایت های خود به کارگیرند، عموماً از طرحهای موجود استفـاده می کنند. لذا انتظار می رود که سایت اینترنتی بنگاهها با یکدیگر همخوانی داشته باشد. مشاهدات نشان می دهد که شرکتهای چندملیتی در کشورهای مختلف، الگوهای کسب و کار شرکتهای آمریکایی را پیش روی خود قرار داده اند. بنابراین، می توان انتظار داشت که سایت های اینترنتی بنگاهها در سرتاسر جهان، شباهتهای زیادی به یکدیگر داشته باشند. لذا تفاوتهایی که دربرقراری ارتباط با ذینفعان و مخاطبان از طریق اینترنت وجـــــــود دارد بــه حداقل رسیده و غالباً وب سایت هــــای شرکتهای چندملیتی صرف نظر از اینکه ژاپنی، اروپایی و یا آمریکایی باشند، شباهتهای زیادی به یکدیگر پیدا می کنند. بنابراین، نحوه ارائه بیانیه ماموریت به مخاطبان از طریق وب سایت ها نیز به نوعی شبــــاهتهایی را به یکدیگر به دست می دهد.

سوم، تفاوتهای فرهنگی، سبکهای مدیــریت و قوانین دولتی و حکومتی باعث می شود شرکتهای چندملیتی در تعامل با مخاطبان خود تمایلات و نیازهای کاملاً متفاوتی داشته باشند. تحقیقات نشان می دهد شرکتهای آمریکایی عموماً گشاده‌رو نیستند. شرکتهای خودروسازی آمریکایی غالباً صورتحسابهای مالی را که به صورت فصلی تهیــــه می شود، به عموم مخاطبان عرضه نمی کنند و از این کار امتناع می ورزند. باید گفت عملاً قدرت ذینفعان بنگاه نیز در کشورهای مختلف تفاوت می کند. مدیران عالی شرکتهای آلمانی از قدرت خاصی برخوردارند. تاریخ ژاپن نشان داده است که سیستم دولتی این کشور درعوض عایدات کوتاه مدت سرمایه گذاری، به عایدات اجتماعی توجه بیشتری معطوف می کند. هدف تحقیق حاضر این است که نشان دهد شرکتهای بزرگ چندملیتی به چه میزان با استفاده از وب سایت های خود اطلاعات مربوط به استراتژی های کسب و کار را به ذینفعان و مخاطبان بنگاه منتقل می کنند. در این تحقیق، شرکتهایی از میان 500 شرکت برتر نشریه فورچون گزینش و وجود بیانیه ماموریت در وب سایت های آنها بررسی شده است. باید گفت تحقیقات محدودی، وب سایت های بنگاهها را به عنوان ابزار ارتباط جمعی موردمطالعه قرار داده اند. لذا نویسندگان این نوشتار نتوانستند تحقیقی را پیدا کنند که نشان دهد شرکتهای چندملیتی به چــــه میزان از وب سایت های خود برای برقراری ارتباط با مخاطبان و ذینفعان خود استفاده می کنند.





روش تحقیق


شرکتهای موردمطالعه در این تحقیق از میان 500 شرکت برتر نشریه فورچون و متناسب با شاخص درآمد انتخاب شده اند. 30 شرکت برتر ژاپن، 30 شرکت برتر اروپا و 30 شرکت برتر آمریکای شمالی انتخاب شدند. این شرکتها منابع کافی برای ایجاد سایت های اینترنتــــی پیچیده را دارا هستند و عموماً بیانیه های ماموریت خود را در سایت ها قرار داده اند. چهار شرکت ژاپنی بیانیه ماموریت خود را به زبان انگلیسی ترجمه نکرده بودند لذا چهار شرکت بعدی که در فهرست نشریه فورچون قرار داشتند انتخاب شدند. بعضی شرکتها تمامی عناصری که برای یک بیانیه لازم است را لحاظ کرده اند اما برخی دیگر به محتوای خاص خود پرداخته اند. لذا محققان این نوشتار تعریف استانداردی را مبنای کار خود قرار داده و وب سایت بنگاهها را متناسب با چهار عنصر کلیدی مقصود، اهداف، محصول/بازار، و ماهیت فلسفی سازمـــان در قالب بیانیه ماموریت ارزیابی کرده اند. برخی بنگاهها به جای مفهوم «رسالت» از مفهوم «دورنما» استفاده کرده اند، لذا می بایست این عناوین مشابه نیز در مفهوم رسالت مدنظر قرار می گرفتند. سایت های بنگاهها با استفاده از آدرس اینترنتی که در نشریه فورچون وجود داشت، ردگیری شدند. ابتدا با بررسی «صفحه خانگی» وب سایت، وجود یا عدم وجود بیانیه ماموریت یا اتصالی (لینک) به صفحه موردنظر بررسی و درصورت عدم رؤیت بیانیه در صفحه اصلی سایت، صفحه «درباره ما» به طریقه مشابه مورد بررسی


قرارگرفت. یکی از دلایل اصلی وجود بیانیه ماموریت آن است که بنگاه بتواند با مخاطبان و ذینفعان خود ارتباط منطقی برقرار کند. لذا چهار صفحه دیگر سایت را که عموماً برای مخاطبان بنگاه طراحی می شود، جستجو شد. این چهار صفحه عبارتند از؛ صفحه مشتری که نوعاً اطلاعاتی را راجع به مشخصات محصولات و یا خدمات مشتری دربردارد، صفحه کارکنان که فرصتهای کاری و یا اطلاعات مربوط به مشاغل بنگاه را دربردارد، صفحـه ارتباط با سرمایه گذاران که عموماً لینک ها یی را به صورتحسابهای مالی جاری بنگاه، گزارشهای سالیانه و اطلاعات مربوط به مدیران بنگاه برقرار می کند، صفحه مربوط شرکا و عرضه کنندگان که مطالبی را در این محتوا ارائه می کنـد. مطالعه ای که توسط لیوترز - کولی (1997) انجام شده نشــــان می دهد که 91 درصد از بیانیه های ماموریت شرکتهایی آمریکایی در صفحه مربوط به مشتریان، 61 درصد در صفحه مربوط به کارکنان، 60 درصد در صفحه مربوط به سهامداران و 16 درصد در صفحه مربوط به عرضه کنندگان آمده است. در مطالعه دیگری، بارت (1997) 88 مورد از بیانیه های شرکتهای آمریکایی را به صورت محتوایی بررسی کرده و نشان داده است که 78 درصد صفحات مشتریان، 52 درصد صفحات کارکنان، 41 درصد صفحات سرمایه گذاران و 21 درصد صفحات عرضه کنندگان به این محتوا اختصاص یافته است. لذا اهمیت این چهار صفحه در دو تحقیق فوق کاملاً کلیدی فرض شده است.

نویسندگان مقاله حاضر هر چهار صفحه فوق را بررسی کرده اند. لذا می توان فهمید که بیانیه های ماموریت شرکتها در کدامیک از صفحات قرار دارد یا حداقل در کدامیک از صفحات اتصالی به آن برقرار شده است. هر دو واژه «رسالت» و «دورنما» جستجو شد تا مطالب مرتبط پیدا شود. این کار بدین خاطر صورت گرفته است که بنگاهها نوعاً این دو مفهوم را به جای یکدیگر به کار می برند. اگر نتیجه جستجو چندین گزینه را ارائه کند، تنها به گزینه یا لینک اول اکتفا می شود.


نتایج


نتایج این مطالعه در جداول 1 تا 4 ارائه شده است. جـــدول 1، تعداد بیانیه ها را در وب سایت ها نشان می دهد. جدول 2 و 3 تعداد بیانیه ها را در صفحه «اصلی»، صفحه «درباره ما» و صفحه مربوط به سهامداران نشان می دهد. جدول 4، تعداد بیانیه ها را به تفکیک صنایع و منطقه جغرافیایی ارائه می کند.


جدول 1 نشان می دهد که در 66/7 درصد از سایت های شرکتهای اروپایی، 50 درصد سایت های شرکتهای ژاپنی و 66/3 درصد از سایت های شرکتهای آمریکایی بیانیه ماموریت وجــود دارد. همچنین در 68/4 درصد از سایت های شرکتهای اروپایی، 73/7 درصد از سایت های شرکتهای آمریکایی و تنها در 46/7 درصد از سایت های شرکتهای ژاپنی عبارتهای «رسالت» و «دورنما» توأمان برای معین کردن بیانیه به کار رفته اند. به عبارت دیگر می توان گفت غالب بنگاههای اروپایی و آمریکایی، بیانیه های ماموریت خود را در قالب مفهوم «رسالت» یا «دورنما» ارائه کرده اند، اما تنها نیمی از شرکتهای ژاپنی، بیانیه های خود را با عنوانی متفاوت نشان داده اند. با بررسی دقیق تر می توان گفت که شرکتهای ژاپنی غالباً رسالتنامه خود را با مفاهیم «مقصود» یا «تعهدات» ابراز می کنند. برخی نیز از واژه های «هدف» یا «منظور» استفاده کرده اند.


همان طور که جدول 1 نشان می دهد شرکتهای آمریکایی تمایل بیشتری دارند که در سایت های خود از موتورهای جستجو استفاده کنند. حدوداً 76/7 درصد از سایت های شرکتهای آمریکایی به این امکانات مجهزند، درحالی که 70 درصد سایت های شرکتهای اروپایی و 50 درصد سایت های شرکتهای ژاپنـــی دارای موتور جستجو هستند. در سایت هایی که هم دارای بیانیه ماموریت بودند و هم موتور جستجو داشتند، با استفاده از موتور جستجو معین شد که آیا بیانیه توسط موتور جستجو پوشش داده شده است یا خیر. در شرکتهای اروپایی تمامی بیانیه هایی که با عنوان «رسالت» یا «دورنما» معین شده بودند در موتور جستجو پیدا شدند. به نظر می رسید که در شرکتهای آمریکایی هم وضعیت مشابهی وجود داشته باشد. 12 شرکت از مجموع شرکتهای آمریکایی موردمطالعه، بیانیه های ماموریت خود را با عنوان «رسالت» یا «دورنما» مشخص کرده بودند. با استفاده از موتورهای جستجوی سایت ها، 12 بیانیه ماموریت پیدا شد. اما تنها در 10 مورد، بیانیه ای که پیدا نشد مشخصاً با عنوان «رسالت» یا «دورنما» معین شده بود. در شرکتهای (آمریکایی) جنرال موتورز و انرون، موتور جستجو عبارت «دورنما» را شناسایی کرد. دو شــرکت دیگر نیز علی رغم اینکه بیانیه های ماموریت خود را مشخصاً با عناوین موردنظر معین نکرده بودند، اما با جستجوی واژه «هدف» (در شرکت sbc communication )و«جهت ما» (در شرکت duke energy)) بیانیه های آنها پیدا شد. در چهــار شرکت ژاپنی نیز که عناوینی را برای بیانیه های خود معین نکرده بودند، تنها در یک سایت، عبارتهای موردنظر در موتورهای جستجــو پیدا شد. بنابراین، می توان گفت علی رغم اینکه سایت های فراوانی دارای موتور جستجو هستند اما غالباً موتورهای آنها قابلیت اطمینان بالایی ندارند.








جدول 2 تعداد بیانیه ها را که در صفحه «اصلی» و صفحه «درباره ما» وجود دارد، نشان می دهد. همان طور که انتظار می رفت صفحه اصلی سایت که آدرس آنها در فهرست 500 شرکت برتر نشریه فورچون وجود دارد در هر 90 شرکت موردمطالعه وجود داشت. اما تفاوتهایی در محتوای صفحات سایت ها دیده می شود. شرکتهای ژاپنی و اروپایی در صفحات اصلی سایت خود قویاً بر کل بنگاه تمرکز کرده اند. درحالی که تقریباً یک چهارم (26/7 درصد) شرکتهای آمریکایی در صفحات اصلی سایت خود بر فرایند بازاریابی محصولات و خدمات خود تکیه کرده اند.


شاید بتوان گفت دلیل این است که مشتریان شرکتهای آمریکایی بیشتر تمایل دارند که از طریق اینترنت خرید کنند. علاوه بر صفحه اصلی، غالباً سایتها صفحه ای دارند که با عنوان «درباره ما» معین می شود. 93/3 درصد از شرکتهای اروپایی در سایت های خود این صفحه را دارا بودنــــد و 83/3 درصد از سـایت های شرکتهای ژاپنی این صفحه دیده می شد.


با بررسی «صفحه اصلی» سایت و صفحه «درباره ما» روشن شد که تنها چهار شرکت از 30 شرکت اروپایی، شش شرکت از 30 شرکت ژاپنی و نه شرکت از 30 شرکت آمریکایی در این صفحه «اصلی» سایت های خود، بیانیه ماموریت را قرار داده بودند. اما صفحه «درباره ما» وضعیت کاملاً متفاوتی داشت. 50 درصد شرکتهای اروپایی، 40 درصد شرکتهای ژاپنی و 42/9 درصد شرکتهای آمریکایی در این صفحه، بیانیه های ماموریت خود را قرار داده بودند

در جدول 3، درصد وجود بیانیه ماموریت در صفحات مربوط به مشتریان، کارکنان، سرمـــایه گذاران و عرضه کنندگان را نشان می دهد. نتایج حاصله 36/7 درصد شرکتهای اروپایی، 20 درصد شرکتهای ژاپنی و 93/3 درصد شرکتهای آمریکایی دارای صفحه مربوط به «مشتریان» هستند. ملاحظه می شود که شرکتهای آمریکایی درصد بالایی را به خود اختصاص داده اند. دلیل این است که وب سایت های شرکتهای آمریکایی کاملاً متمایل به بازار هستند. در صفحه مربوط به «کارکنان» الگوی کاملاً متفاوتی ظاهر شده است. 93/2 درصد شرکتهای آمریکایی و اروپایی دارای چنین صفحه ای هستند در حالی که در 16/7 درصد شرکتهای ژاپنی این صفحه ملاحظـــه می شود. به نوعی می توان گفت که شرکتهای ژاپنی عمدتاً تمایل به استخدام مادام العمر کارکنان خود دارند. الگوی سوم مربوط به صفحه «سرمایه گذاران» است. نتایج مشاهدات تفــاوت کمی را بین شرکتهای مختلف نشان می دهد. 90 درصد شرکتهای آمریکایی، اروپایی و ژاپنی دارای صفحه مربوط به «سرمایه گذاران» هستند. واضح است که شرکتهای بزرگ دنیا به سرمــــایه گذاران توجه خاصی را معطوف می کنند. الگوی مربوط به عرضه کنندگان کاملاً متفاوت است. نتایج نشان می دهد که این گروه از ذینفعان کمترین توجه را به سوی خود معطوف ساخته اند. تنها 10 درصد شرکتهای اروپایی صفحه مربوط به «عرضه کنندگان» را در سایت های خود تعبیه کرده اند. 32 درصد شرکتهای ژاپنی و 33/3 درصد شرکتهای آمریکایی نیز به این امر اقدام کرده بودند. این موضوع نشان می دهد که شرکتها معتقدند سایر کانال های ارتباطی مانند پست الکترونیکی، تلفن یا فکس می توانند در رقابت با وب سایت کارایـی بهتری داشته باشند. مضافاً اینکه سرمایه گذاران بالقوه ارزش بیشتری در مقایسه با عرضه کنندگان بالقوه دارا هستند، چرا که بنگاه می بایست سرمایه گذاران را ترغیب سازد تا سرمایه گذاری کنند اما درمورد عرضه کنندگان چنین حالتی وجود ندارد.


همان طور که ملاحظه شد هرکدام از صفحــات مربوط به مشتریان، کارکنان، سرمایه گذاران و عرضه کنندگان الگوهای متفاوتی را نشان می دهد. اما در رابطه با وجود بیانیه ماموریت در این صفحات، الگوی کاملاً ثابتی وجود دارد. شواهد حاکی است تعداد بسیار محدودی از صفحات مشتریان، کارکنان، سرمایه گذاران و عرضه کنندگان دارای بیانیه ماموریت بوده و یا حداقل لینکی به آن برقرار کرده اند. در بین تمامی بنگاههای مــورد مطالعه، کمتر از 10 درصد این صفحات اطلاعات مربوطه


را دارا بودند. تفسیــری که می توان ارائه کرد این است که بنگاهها معتقدند اگر مراجعان تمایل داشته باشند تا اطلاعاتی راجع به بیانیه ماموریت بنگاه پیدا کنند در صفحه «اصلی» یا صفحه «درباره ما» به دنبال آن می گردند.








فرض دیگری که درنظر نویسندگان قرار داشت، این است که نتایج مشاهدات به نوعی با صنعت و منطقه جغرافیایی که بنگاهها در آن قرار دارنــــد، ارتباط دارد. برای این منظور داده های تحقیق متناسب با صنعت و منطقه جغرافیایی تجزیه وتحلیل شدند. 90 شرکت موردمطالعه طبق جدول 4 به گروههای صنعتی تقسیم شدند. بزرگترین گروه صنعتی که شکل گرفت مربوط به صنعت مالی و بیمه بود. 36 شرکت از 90 شرکت (حدود 40 درصد) در این گروه جای گرفتند. 14 شرکت در صنایع تولیدی، 12 شرکت در صنعت الکترونیک و کامپیوتر، 11 شرکت در صنایع معدنی، نفت و پالایش، 11 شرکت د رصنعت خرده فروشی و 6 شرکت در سایر صنایع تقسیم بندی شدند. نتایج مشاهدات نشان می دهد، تفاوتهایی که در تعداد بیانیه های ماموریت در وب سایت های مختلف وجود دارد صرفاً با تقسیم بندی صنعتی توجیه نمی شود. اگرچه تفاوت میان صنایع در مناطق جغرافیایی که شرکتها در آن قرار دارند، قابل ملاحظه است.

باتوجه به مشاهدات، بنگاههای مالی و بیمه اروپایی تمایل زیادی دارند که بیانیه های ماموریت خود را در وب سایت هایشان قرار دهند، 76/9 درصد بنگاههای مالی و بیمه اروپایی، 50 درصد بنگاههای ژاپنی و 30 درصد بنگاههای آمریکایی در وب سایت های خود بیانیه قرار داده اند. می توان گفت بنگاههای مالی و بیمه آمریکایی به اندازه شرکتهای اروپایی و آمریکایی در پهنه عالم گسترده نیستند و لذا بیانیه ماموریت خود را نوعاً در سایت هایشان قرار نمی دهند. ملاحظه شد که 12 شرکت از مجموع 36 بنگاه مالی، بانکها بودند که 7 بانک اروپایی، 3 بانک ژاپنی و 2 بانک آمریکایی بودند. جالب توجه است که بدانیم تنها یک بانک ژاپنی و یک بانک اروپایی در وب سایت خود بیانیه ماموریت نداشتند ولی هر دو بانک آمریکایی از قراردادن بیانیه خود در سایت هایشان امتناع کرده بودند. اگرچه لزوماً نمی توان نتیجه خاصی از این امر به دست آورد. 81/1 درصد شرکتهایی که در صنایع معدنی، نفت و پالایش فعالیت می کنند و 80 درصد شرکتهایی که در صنایع مخابراتی و زیرساختی حضور دارند، بیانیه های ماموریت خود را در وب سایت هایشان قرار داده اند، درحالی که 45/5 درصد شرکتهایی که در صنایع عمده و خرده فروشی فعالیت می کنند در سایتهای خود بیانیه ماموریت دارند. در تفسیر این امر می توان گفت بنگاههایی که در صنایع معدنی، نفت و پالایش فعالیت دارند سعی می کنند به نوعی با ایجاد تصویر مثبت در اذهان عمومی، مشکلات زیست محیطی و انتقادات ضدرقابتی خود را مرتفع کنند. یعنی با قراردادن بیانیه های ماموریت در سایت به نوعی سعی می کنند انتقاداتی که به آنان وارد است را به فرصتی برای ارتقای وجهه عمومی خود تبدیل کنند.


جمع بندی


طالعه حاضر نشان می دهد که نوز بسیاری از شرکتهای بزرگ دنیا، بیانیه ماموریت خود را در وب سایت هایشان قرار نداده اند. تقریباً یک سوم شرکتهای اروپایی و آمریکایی و نیمی از شرکتهای ژاپنی، هیچ نشانی از بیانیه ماموریت در سایت های خود ندارند. همچنین غالب شرکتها، بیانیه خود را در صفحه «اصلی» سایتشان قرار نداده اند. درعوض، در صفحه «درباره ما» یا با استفاده از موتور جستجو امکان پیداکردن بیانیه ماموریت وجود دارد. این امر به نوعی تعجب برانگیز است چرا که این شرکتهای بزرگ، حتماً منابع کافی برای توسعه وب سایت های جامع را در اختیار دارند و همگـــــی اهمیت بیانیه ماموریت را به خوبی می دانند. شاید بتوان گفت، شرکتها هنوز بیانیه ماموریت را به عنوان ابزار ارتباطی قوی مدنظر ندارند. واضح است که اینترنت به آنان اجازه داده است که تبلیغات عالی و پیچیده، بروشورها و گزارشهای سالیانه خود را به راحتی عرضه کنند. نیز می توانند از محصولات، اهداف و بازارهای خود به راحتی صحبت کنند. اما در بیانیه ماموریت، به وضوح نمی توان این حجم از اطلاعات را ارائه کرد. لذا اینترنت تنهــا برای ارائه اطلاعات این چنینی به کار می رود. نتیجه مهم دیگر این مطالعه، نشان می دهد که صفحات مربوط به مشتریان، کارکنان، سرمایه گذاران و عرضه کنندگان اهمیت چندانی برای بنگاهها پیدا نکرده است، چرا که کمتر از 10 درصد بنگاههای موردمطالعه در این صفحات، بیانیه ماموریت خود را در این صفحات قرار داده یا حداقل لینکی به آن برقرار کرده بودند.


ماهیت وب سایت ها در بنگاههای ژاپنی، اروپایی و آمریکایی متفاوت است. بنگاههای ژاپنی در مقایسه با بنگاههای اروپایی و آمریکایی بیانیه های کمتری دارند و عموماً آنها را بـا واژه های «رسالت» یا «دورنما» معین نکرده اند، در سایت های خود از موتورهای جستجو استفاده نکرده و صفحات مربوط به مشتری و کارکنان در سایت هایشان کمتر مشاهده می شود. عوامل متعددی در این امر نقش دارند. یکی از خواص نامشهود مدیریت ژاپنی ایـن است که ارتباط غالباً به صورت چهره به چهره صورت می گیرد، استخدام نیز مادام العمر


است. لذا جذب کارکنان ازطریق اینترنت اهمیت چندانی نخواهد داشت. تاریخچه صنعت ژاپن، روابط مستحکمی میان عرضه کننده و خریدار به وجود آورده است، این فرایند می تواند ارتباط با مشتری از طریق اینترنت را کاهش دهد. نهایتاً اینکه نسخه انگلیسی سایت های ژاپنی با نسخه اصلی ژاپنی، کاملاً متفاوت است، چرا که بنگاههای ژاپنی تمایلی ندارند مشتریان یا کارکنان خود را از خارج مرزهای ژاپن جذب کنند. شاید این عوامل بــــاعث شده باشد بنگاههای ژاپنی بیانیه های خود را در سایت هایشان قرار نداده باشند.


شکل گیری کسب و کارهای بزرگ و در مقیاس جهانی و تمایل آنان در بکارگیری تجارب برتر، نشان می دهد که حداقل تفاوتهای کوچکی در نقاط مختلف جهان یعنی در آسیا، اروپا و آمریکا وجود دارد. به نوعی این تفاوتها به فضای کسب و کار اینترنتی هم منتقل خواهدشد. ابداً نمی توان تفاوتهای عمیق فرهنگی در کسب و کار را میان ژاپن و ملل غرب نادیده گرفت. با قدری اغماض، این تفاوتها میان اروپا و آمریکا هم قابل ملاحظه است. لذا تنوع فرهنگی باعث خواهدشد نحوه تعامل بنگاهها با ذینفعان و مخاطبان ازطریق وب نیز کاملاً متفاوت باشد.


علی رغم این تفاسیر، بنگاهها برای اینکه ذینفعان را از بیانیه خود مطلع سازند از فرایندهای نوعاً مشابهی استفاده می کنند. 50 تا 66/7 درصد شرکتها درجایی از وب سایت خود، بیانیه هایشان را قرار داده بودند. بسته به منطقه جغــرافیایی، 83/3 تا 93/3 درصد سایتها صفحه «درباره ما» را دارا بودند. این حقیقت را نمی توان نادیده گرفت که شرکتهای ژاپنی با کارکنان خود ازطریق اینترنت تعامل نمی کنند.


درنهایت می توان گفت که بسیاری از شرکتهای بزرگ دنیا نگاهی ابزاری به اینترنت دارند. نیز شیوه ای که آنها بیانیه های ماموریت خود را به مخاطبان ارائه می کنند شباهتهای زیـــادی وجــــــود دارد. ولی در توسعه وب سایت های بنگاهها ابداً نمی توان تفاوتهای فرهنگی را نادیده گرفت.

عنوان مقاله: سنجش موفقیت برنامه ریزی فناوری اطلاعاتit/issp


مولف/مترجم: محمد کاظم حاکی


موضوع: فناوری اطلاعات / برنامه ریزی راهبردی


سال انتشار(میلادی): 2007


وضعیت: تمام متن


منبع: ماهنامه تدبیر-سال هجدهم-شماره 179


تهیه و تنظیم: پایگاه مقالات مدیریت


چکیده:


برای برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی چارچوبهای متفاوتی ارائه شده است، ولی هنوز سازمانها در تدوین استراتژیهای فناوری اطلاعات با مشکلاتی مواجه هستند که نهایتا این مشکلات منجر به شکست برنامه‌ها می‌شود. این شکست‌ها غالبا به این دلیل است که چارچوبهای مختلف برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات، در شناسایی مشکلات ریشه‌ای مربوط به سیستم‌های اطلاعاتی که بندرت مشکلات فنی و تکنولوژیک هستند، دچار ناکارایی هستند که این امر ناشی از توجه نکردن به رابطه بین فناوری اطلاعات با محتوای سازمانی است. در این مقاله سعی شده است تا با ارائه یک مدلی با رویکرد سازمانی، عواملی که کیفیت و موفقیت این فرایند را متاثر می‌کنند، شناسایی کنیم.





مقدمه


برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی(it/issp) عامل اساسی در انسجام فناوری اطلاعات در یک سازمان برای افزایش مزیت رقابتی است. طبق مطالعات انجام شده روی مباحث مدیریت

سیستم‌های اطلاعاتی، برنامه ریزی استراتژیک سیستم‌های اطلاعاتی یکی از ده موضوع اصلی است که مدیران شرکتها و متخصصان سیستم‌های اطلاعاتی با آن مواجهند.


فرایندit/issp شامل افقهای برنامه ریزی بلندمدت برای سرمایه ها، خدمات انسانی، تخصص فنی، الزامات سخت افزاری و نرم افزاری برای استفاده از فرصتهای پیش آمده است. لدرر و ستی (1996) نشان دادند که it/issp

ناقص ممکن است منجر به شکست پیش بینی های انجام شده برای سرمایه گذاریها در سیستم‌های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات شود که نهایتا منجر به ایجاد سیستم‌های اطلاعاتی غیر منعطف ، تکراری و ناقص می‌شود.

برنامه ریزی استراتژیک سیستم‌های اطلاعاتی یک وظیفه مدیریتی بسیار مهم است که باعث می‌شود تا سازمان بطور اثربخشتر و مناسبتر از فناوری اطلاعات استفاده کند.


مطالعات گذشته در این زمینه، عموماً بر متدولوژی‌های برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی، منافع و مشکلات برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی، ارزیابی اثر، مراحل رشد، نقش کمیته راهبری، طرح تحقیق برای برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی، ابعاد فرایندی و محتوایی برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی، هم راستایی بین برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی و برنامه ریزی تجاری و خود فرایند برنامه ریزی، تمرکز داشته‌اند.

برای مثال (لدرر و ستی 1911) گزارش دادند که سازماندهی و پیاده سازی ، ابعاد مهم برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی هستند. داس و همکاران، ابعاد برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی را به متغیرهای محتوایی و فرایندی تقسیم کردند و نشان دادند که رسمیت، حوزه کاربری، مشارکت ، نفوذ و همکاری ، ابعاد مهم برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی هستند. محققان دیگری ادعا می‌کنند که ابعاد برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی عبارتند از: رسمیت، میزان تلاش برای برنامه ریزی، توجیه فرایندها، افق برنامه ریزی و میزان مشارکت و درگیری مدیران ارشد سازمان. همچنین یکسری از مطالعات، تاثیر فرایند برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی و انسجام برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی را مورد بررسی قرار داده اند.


(سگارز و گروور، 1998) چهار عامل هم راستایی، تحلیل برنامه ریزی، همکاری و توانمندی در برنامه ریزی را بعنوان عوامل موثر بر برنامه ریزی استراتژیک سیستم‌های اطلاعاتی شناسایی کردند. راگواناتان و راگواناتان (1996) مدل موفقیت برنامه ریزی را از ادبیات مدیریت استراتژیک توسعه دادند و تلاش کردند تا موفقیت برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی را مفهوم سازی و اعتبار سنجی کنند.


با توجه به پیشینه ارائه شده، فرایند برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی خیلی پیچیده تر از آن است که بتوان آن را با تغییرات تکنولوژیک اداره کرد. تئووآنگ (2000) بیان می‌کنند که فرایند
it/issp بسیار وابسته به محتوی است و باید از دیدگاه سازمانی به آن نگاه شود. بنابراین اثربخشی و کیفیت برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی وابسته به ماهیت عملیات سیستم‌های اطلاعاتی، خصوصیات و مشخصه های

سازمانی و خود فرایند برنامه ریزی است. اگرچه مطالعات گذشته یکسری فاکتورها و ابعاد را شناسایی کرده اند، ولی بین آنها ارتباط اندکی را پیدا کرده اند. بنابراین در این مقاله سعی شده است تا بیشتر با دید سازمانی و

مدیریتی و با عنایت به مطالعات گذشته ، عوامل موثر بر کیفیت فرایند it/issp شناسایی شود و به کمک آن مدلی برای سنجش میزان موفقیت این فرایند مهم، ارائه شود.





رویکرد های برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات


سه نقش اساسی فناوری اطلاعات عبارتند از نقشهای اجرایی، عملیاتی و رقابتی. نقش اجرایی شامل اتوماسیون فعالیتهای حسابرسی و کنترل است که مستلزم استقرار یک بستر کارا از فناوری اطلاعات است. نقش عملیاتی، یک حالت توسعه یافته‌ای از نقش اجرایی است، با این وجه تمایز که شامل ایجاد و استقرار یک بستری از فناوری اطلاعات است که باعث ایجاد توانایی در اتوماسیون کل فرایندهای تجاری سازمان می‌شود. نقش رقابتی هم، شامل استقرار یکسری برنامه های کاربردی جدید از فناوری اطلاعات است که بتوان به آن به عنوان یک مزیت رقابتی در محیط بازار نگریست. امروزه بیشتر به نقش و اساس رقابتی فناوری اطلاعات توجه می‌شود. بنابراین برای استفاده از فناوری اطلاعات بعنوان یک مزیت رقابتی ما نیاز به برنامه ریزی استراتژیک داریم تا بتوان از آن در تحقق اهداف استراتژیک سازمان استفاده کرد.


از نظر (لدرر و ستی، 1996) برنامه ریزی استراتژیک سیستم‌های اطلاعاتی عبارت است از فرایند شناسایی یک پرتفولیویی از برنامه های کاربردی مبتنی بر کامپیوتر که به سازمان در تحقق اهداف تجاری اش کمک می‌کند. برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی یک فرایند مدیریتی است برای ایجاد انسجام سیستم‌های اطلاعاتی با فرایند برنامه ریزی سازمان، مرتبط کردن برنامه های کاربردی سیستم‌های اطلاعاتی با اهداف تجاری سازمان و تعیین الزامات اطلاعاتی برای دستیابی به اهداف بلند مدت و کوتاه مدت سازمانی. به عبارت دیگر برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی عبارت است از فرایند جستجوی یکسری برنامه های کاربردی از سیستم‌های اطلاعاتی استراتژیک که سازمان را قادر به کسب مزیت رقابتی کند. نتیجه برنامه ریزی استراتژیک سیستم‌های اطلاعاتی عبارت است از یکسری برنامه های اجرایی که وجود این برنامه ها برای ایجاد هم راستایی بین نیازهای اطلاعاتی سازمان با جهت گیریهای استراتژیک آن لازم و ضروری است.

بر اساس مطالعه انجام شده توسط تئووآنگ (2000) یکسری دلایل برای نشان دادن لزوم برنامه ریزی استراتژیک سیستم‌های اطلاعاتی لیست شده است که از آن جمله عبارتند از: پشتیبانی بهتر از اهداف تجاری سازمان، بهبود انسجام بین سیستمها، بهره مندی از فناوری اطلاعات بعنوان یک مزیت رقابتی، اولویت بندی پروژه های سیستم‌های اطلاعاتی، افزایش پشتیبانی مدیریت ارشد سازمان از عملیات سیستم‌های اطلاعاتی، تسهیل تصمیم گیری راجع به سرمایه گذاری در زمینه سیستم‌های اطلاعاتی، بهبود تخصیص منابع، پیش بینی منابع مورد نیاز ، تسهیل ارتباطات با مدیریت ارشد و ... .


برای برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی چارچوبهای مختلفی ارائه شده است، مثل مدل BSP ارائه شده توسط شرکتIBM، دگر سازی استراتژی‌ها، عوامل کلیدی موفقیت، مدیریت پورتفولیو، مهندسی اطلاعات، توصیف اطلاعات تجاری، روش تحلیل End/Means و ... به دلیل پیچیدگی فرایند برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و به دلیل وجود موقعیتهای خاص برای هر سازمان، نمی‌توان یک بهترین روش را برای این فرایند مهم پیشنهاد کرد.


محققان مختلف به روشهای متفاوتی این چارچوبها را تقسیم بندی کرده اند. ویتال و همکاران (1986) متدولوژی‌های برنامه‌ریزی سیستم‌های اطلاعاتی را به دو حوزه تقسیم می‌کنند: هم راستایی و اثرگذاری. متدولوژی‌های اثرگذاری توجیه کننده استفاده‌های جدید از فناوری اطلاعات است در حالی‌که متدولوژی‌های هم راستایی هدفشان ایجاد هم راستایی بین اهداف تجاری با اهداف سیستم‌های اطلاعاتی است. متدولوژی‌های اثرگذاری شامل تحلیل زنجیره ارزش و عوامل کلیدی موفقیت است. متدولوژی‌های هم راستایی هم شامل روش BSP ، روش SSP و روش مهندسی اطلاعات است.





هم راستایی استراتژی‌های تجاری و سیستم‌های اطلاعاتی


یکی از جنبه های کلیدی برنامه ریزی استراتژیک سیستم‌های اطلاعاتی عبارت است از هم راستایی میان برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی و برنامه ریزی تجاری سازمان. هم راستایی بین برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی و برنامه ریزی تجاری سازمان برای حصول اطمینان از اینکه عملیات سیستم‌های اطلاعاتی از اهداف و فعالیتهای سازمانی در تمام سطوح پشتیبانی می‌کند و استفاده بهتر از فناوری اطلاعات به منظور دستیابی به مزیت استراتژیک، لازم و ضروری است چنین هم راستایی سازمان را در شناسایی برنامه های کاربردی که باید توسعه داده شوند و اطمینان از اینکه منابع کافی به این برنامه های کاربردی اختصاص داده شده است، کمک می‌کند. نبود هم راستایی در برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی و برنامه ریزی تجاری یک عامل شکست سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات است. تصمیمات سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات غالبا بر اساس برنامه ریزی سیستم‌های اطلاعاتی و اهداف تجاری سازمان اتخاذ می‌شود. بنابراین این هم راستایی منجر به اثر بخشی سیستم‌های اطلاعاتی می‌شود.